logo Amadekarîya

Ansîklopediya Kurdistanê

Amadekarîya

Ansîklopediya Kurdistanê

×
Dîrok Erdnîgari Çand û Huner Wêje Kurdolojî Vîdeo
Armanc Kedkar Têkili Derbarê malperê de Desteya Amadekariyê
Bedel Boselî

Nivîskar: Bedel Boselî

Bedel Boselî pisporê medyaya dîjîtaldîplomasiya dîjîtal û youtuber e. Li Zanistgeha York, Zanista Reftarên Mirovan û Dîplomasiya Dîjîtal; li Zanistgeha Convey, master li ser Dîjîtal Medya xwendiye; li Zanistgeha Azteca jî dokotrayê li ser Dîjîtal Medyayê dixwîne Li Zanistgeha Stembolê li ser teknolojiya bijîjki (Radyolojî û Bijîjkiya Nûkleer) xwendiye; Li Enstîtûya Kurdî qursa Mamostatiya Zimanê Kurdî xwendiye; Pisporê SEO (Search Engine Optimization) û UX-ê ye. Li ser qenala xwe ya youtube-ê di derheqê dîrok û çanda Kurdan de vîdeoyan diweşîne. Navê Boselî yê fermî Bedel Encu ye.

Bedel Boselî li gundê Bêjihê ji dayik bûye. Bêjih bi navê Roboskî jî tê zanîn. Bêjih gundekî li navçeya Qilaban, ser bi bajarê Şirnexê ve ye. Dibistana seretayî li gundê xwe xwend. Ji bo xwendina navendî ji malbata xwe veqetiya û çû Qilaban. Ji bo xwendina amadehiyê sala 1995ê çû Stembolê. 22 salan li Stenbolê jiyaye. Niha jî li paytexta Herêma Kurdistanê, Hewlêrê dijî.

Bapîrê wî ji gundê Bosel ê ser bi Zaxo ve hatiye gundê Bêjihê. malbata Bedel Boselî ji 1961ê heta niha ji bo edalet, wekhevî û serxwebûna Kurdistanê 117 şehîd dane. Dîktatorê Iraqê Seddam Huseyn gundê Boselê bi bombebaranê tunne kiriye. Ji bo ku ev nav neyê jibîrkirin paşnavê Boselî li xwe kiriye. Wateya navê Bosel ‘Pûsûla’ ye.

Bavê Bedel Boselî di Şoreşa Gûlanê de li gel hevalên xwe yekemîn gulle teqandiye. Yekemîn birîndarê Şoreşê ye.

Bedel Boseli (Bedel Encu) li Zanistgeha York beşa Zanista Reftarên Mirovan xwendiye.

Li Zankoya Stembolê, Teknolojiya Radyolojî û Bijîşkiya Nukleer xwend. Li Zanîngeha York a Amerîkî Zanistên Kiryaran (Science in Human Behavior) xwend. Teza xwe li ser Diplomasiya Dijîtal amade kir. Master jî li zanistgeha Convey a Amerîkî, li ser Dîjîtal Medya xwend. Doktorayê jî li Zanîngeha Azteca, li ser Dîjîtal Medyayê dixwîne. Li Akademiya Google-yê Bazirganiya Dîjîtal (E-Bazirganî); li Akademiya Microsftê, Endazyariya Sîstemên Kompûterê xwendiye. 

Li Enstîtûya Kurdî ya Stembolê, ji destê Zana Farqînî, Samî Tan, Miraz Ronî û hwd. dersên ziman û wêjeya Kurdî wergirt. Wekî Mamostayê Zimanê Kurdî hat perwerdekirin. Li Stembolê, 8 salan mamostatiya zimanê kurdî û dîroka kurdî kir. Ji 1999ê heya niha bi berdewamî li ser dîroka Kurdistanê lêkolînê dike. Lêkolînên xwe li ser Youtube-yê diweşîne. Navê qenala Youtubeyê ev e: Bedel Boseli

Bedel Boselî ji 1999ê heya 2011ê li Zanîngeha Stembolê di beşên Rayolojî û Bijîşkiya Nûkleer de xebitî. Dema Komkujiya Roboskî çêbûye ji karê xwe îstîfa kir. Êdî qebûl nekir di dezgehên dewletê de bixebite. Ji ber ku firokeyên Tirkiyeyê 34 Kurdên sivîl kuştin. Piraniya wan zarok bûn û lêzimên Bedel Boselî bûn.

Ji bo Zarok TV (Televîzyona zarokan a bi Kurdî), Waar TV, Badinan Sat, Kurdistan24 û hinek televîzyonên din karê dublaja Kurdî û derhêneriya dublajê kiriye. Senaryoyên filmên dokûmenterî nivîsandiye.

Di malper, kovar û rojnameyên bi navê Yuksekova Haber, Evro, Zernews û Nûbihar de nivîsar û gotarên wî hatine weşandin.

Ji bo nivîskarên Kurd û dezgehên Kurdî wekî webmaster gelek malper çêkirine.

Di malpera xwe de li ser ziman, çand û dîroka Kurdan lêkolînên xwe yên taybet diweşîne.

Piştî êrişên DAIŞê yên li ser Kurdistanê, bi mebesta şerê psîkolojîk li hember terorîzmê dest bi karê dîjîtal medyayê kir; Malpera bi navê ‘Zernews’ vekir û bi rêvebir. ZERnewsê 3 milyon û 800 hezar xwînerên xwe yên daîmî hebûn.

Pirtûka Bedel Boselî ya bi navê “Çêbûna Gerdûnê û Peydabûna Jiyanê” sala 2013ê ji aliyê Weşanên J&J ve hatiye weşandin. Ev berhem bi Kurdiya Kurmancî, tîpên Latînî hatiye weşandin. Gelo gerdûn çawa çêbûye? Jiyan çawa peyda bûye? Li gor zanist, mîtolojiyên Kurdistanî, mîtolojiyên cîhanê, dînên cûda; nivîsandiye.

Nivîsén tékildar

Îsmaîl Heqî Şaweys

Îsmaîl Heqî Şaweys li Mûsilê di sala 1894an de hatîye dinyayê, di 12 Gulana 1976an de çûye ser dilovanîya xwe. Bavê wî efser bû. Li Silêmanîyê dest bi xwendina sereta kirîye û li Bexdadê temam kirîye. Dû re, li Îstanbulê Herbîye xwendiye û wek milazimê duyem tevî artêşa Usmanîyan bûye. Di şerê Balqanan de li Selanîkê dîl ketîye. Pişt re, vegerîyaye Îstanbulê û di Cenga Cîhanê ya Yekem de (1914-1918) wek efser di artêşa Usmanîyan de şer kirîye. Di Sibata 1918an de vegerîyaye Silêmanîyê ku wê demê di navbera Şêx Mehmûd û Îngîlîzan de şer hebû. Îsmaîl Heqî Şaweys di nav berxwedana Kurdan de cihê xwe digre û dibe nûnerê Şêx Mehmûd û bi Îngilîzan re hevdîtinan dike...


Mela Ehmedê Palo

Mela Ehmedê Palo di sala 1920an de li gundê Palo, Sêraçurê hatîye dinyayê. (Dewleta Tirkan di çarçoveya polîtîkaya îlhaqkirina Kurdistanê û tirkkirina Kurdan de navê Sêraçurê bi Tirkî kirîye “Güllüce”.) Di roja 9ê Gulana 1991ê de li rojavayê Kurdistanê, li gundê Qamişlo, Cirnikê çûye rehmetê. Li gundê nêzîkî wê, li goristana Mehmeqîya defin bûye...


Roşan Lezgîn

Roşan Lezgîn di sala 1964an de li gundê Dingilhewa ya bi ser Licê-Diyarbekir hatîye dinyayê. Tenê çar sal dibistan xwendîye. Lê paşê ji derve dibistana navîn, lîse û unîversîte xwendîye û ji beşa Ziman û Edebîyata Tirkî tehsîla lisansê temam kirîye. Di sala 1991ê de, di demên qedexe de, dest bi nivîsandina Kurdî kirîye lê ji sala 1996an vir de berdewam dinivîse. Nivîsên wî li gelek kovar û rojnameyan bi Kurdî (Zazakî û Kurmancî) û Tirkî weşîyane. Heta niha, 19 kitêbên ku wî bi xwe nivîsîne, 22 jî kitêbên ku wî wergerandine weşîyane...